148 ykdysadyýetiň maýa goýum babatynda üns çekijiligini seljerýän Global indekse görä, “çekiji” ýurtlar toparynda ilkinji gezek Italiýa hem 17-nji bolup ýerde alýar. Italiýa, ozalkylara garanyňda has uly ykdysady dinamikany görkezip, innowasiýa we maýa baýlygy bilen tapawutlanýar.
ITALÝAN EKONOMIKASYNYŇ GÜÝÇLI TARAPLARY
What are the strengths of the Italian economy?
A)YKDYSADY ÖSÜŞ:
Soňky 60 ýylda, Italiýanyň başgada hyzmatdaş ýurtlar bilen deňeşdirilende, ýaşaýjylara düşýän ýerine ýetirilen jemi öndürijiligi ýyllyk 1,8% ýokarlandy, bu mukdar Angliýadaky ýaly ABŞ-dan we Fransiýadan (1,9%), ondan bir bölegi Germaniýa we Kanadadan (1,7%) ýokarlandy. Soňky on ýylda (2014-2023) ýurt adam başyna düşýän ykdysady ösüşde G7 ýurtlarynyň arasynda (ortaça ýylda 1,1%) ikinji orunda durýar, ABŞ-dan soň we Angliýadan (0.9%), Ýaponiýa, Germaniýa, Fransiýa (0.7%) we Kanada (0.6%) öňde durýar. 2020-nji ýyldan 2023-nji ýyla çenli Italiýa adam başyna düşýän jemi içerki önümiň 2019-njy ýyl bilen deňeşdirilende 4,9% ýokarlanmagy bilen ajaýyp çykyş etdi. Diňe ABŞ G7 ýurtlarynyň arasynda iň gowy netijeleri gazandy (5.5%). Japanaponiýa (2,8%) we Kanada (1,3%) has yzda. Beýleki ykdysadyýetler durgunlykda galdy: Beýik Britaniýa (0,4%), Fransiýa (0,1%) we Germaniýa (minus 1%). 2019-njy ýyl bilen deňeşdirilende, Italiýanyň jemi içerki önümi Ispaniýa, Fransiýa we Germaniýany geçip, Italiýanyň ykdysadyýetiniň işjeňligini we güýçliligini görkezdi.
B) INFÝASIÝA, ZÄHMET WE JEMGYÝETIŇ DURNUKLYLYGY:
Inflýasiýa beýleki ýerler bilen deňeşdirilende düşýär: 2024-nji ýylyň ýanwar aýynda sarp edijileriň bahasynyň görkezijisi ýyllyk üýtgeşmäni hasaba aldy. Angliýa (4.3%), ABŞ we Fransiýa (3.1%), Germaniýa we Kanada (2,9%) bilen deňeşdirilende ep-esli pes we iş üpjünçiligi iň ýokary derejededir. 2023-nji ýylyň dördünji çärýeginiň ahyrynda Italiýada 23 million 729 müň adam işledi, bu 2019-njy ýyldakydan 661 müň köp. Gurluşyk pudagynda 203 müň, hyzmat pudagynda 391 müň we senagat pudagynda 144 müň iş ornunyň döredildi. Iş üpjünçiliginiň ösüşi 2014-nji ýylda takmynan 13% -den 2024-nji ýylda 7.2% -e çenli azalýan işsizlik derejesiniň kem-kemden peselmegi bilen utgaşýar. Bu bolsa şol döwürde 43,2% -den 21,8% -e düşen 15–24 ýaş topary üçin has möhümdir.
Ç) EKSPORT WE SÖWDA BALANSY
Italiýanyň eksporty G7-de iň bäsdeşlik edýär. BSG-nyň deslapky çaklamalaryna görä, 2023-nji ýylda Italiýanyň eksporty 677 milliard dollarlyk täze taryhy belentlige ýeter. Italiýa häzirki wagtda dünýäde bäşinji uly eksportçy bolup, Italiýanyň ilatyndan iki esse köp bolan Ýaponiýadan bary-ýogy 40 milliard dollar yzda. 2015-nji we 2023-nji ýyllar aralygynda Italiýanyň eksporty dollar nukdaýnazaryndan 48% ösdi, Fransiýanyň (28%) we Germaniýanyň (27%) we Ýaponiýanyň (15%) eksportynyň iki esse diýen ýaly ýokarlandy. Önümçilik söwda balansy boýunça Italiýa dünýäde bäşinji, Ýewropada ikinji ýerde durýar. Italiýanyň eksporty, derman we howa giňişligi ýaly ýokary bilimli önümçilik segmentlerinde güýçlidir. Bu bolsa, ajaýyp gözleg ulgamy bilen bilelikde alnyp barylýar: Italiýa ylmy neşirler babatynda Ýewropada üçünji ýurt bolup durýar.
D) SENAGAT
Soňky ýyllarda italýan kompaniýalary maşynlara, enjamlara we täze tehnologiýalara köp maýa goýdy. 2022-nji ýylda Italiýada tehnika we enjamlara maýa goýumlarynyň paýy jemi içerki önümiň 7,1% -ine çenli ýokarlandy, G7-de Japanaponiýadan (8,2%), Germaniýadan (6,3%) we ABŞ-dan (5,9%) öňe geçdi. Edison gaznasynyň “Dünýä robotlary 2023” maglumatlaryna esaslanan seljermesine görä, 2022-nji ýylda Italiýa senagat robotlary (91,000 birlikden gowrak) dünýäde altynjy, demir önümleri we senagat enjamlary pudagynda (22,769) Hytaý, Japanaponiýa we Germaniýadan soň, ýöne ABŞ-dan (15,895 robot) öňde barýar.
Aşakda Italiýa maýa goýumlaryny ýeňilleşdirýän web sahypalaryna baglanyşyklaryň sanawy:
https://italy.tmembassy.gov.tm/index.php/en
https://www.ice.it/en/invest/invest-italy
https://investorvisa.mise.gov.it/index.php/en/
https://www.invitalia.it/eng/support-to-foreign-investors/support-to-foreign-investors
https://www.agenziaentrate.gov.it/portale/web/english/nse/invest-in-italy
https://www.investinitalyrealestate.com/it/
https://www.ice.it/en/sites/default/files/inline-files/doing_business_in_italy_2021_0.pdf
https://www.ice.it/en/my-home/find-your-italian-partner
https://practiceguides.chambers.com/practice-guides/doing-business-in-2023/italy
https://www.italchamind.org.uk/wp-content/uploads/2023/02/DOING-BUSINESS-IN-ITALY-2022.pdf
Ultimo aggiornamento: 2 aprile 2024